طراحی تجربه کاربری (UX) برای سایت‌های فروشگاهی یکی از عوامل کلیدی موفقیت سایت است. یک تجربه کاربری خوب می‌تواند باعث جذب مشتریان جدید شود و وفاداری مشتریان قبلی را افزایش دهد. با توجه به اینکه کاربران انتظار دارند در هر زمان و مکانی به راحتی به محصولات دسترسی پیدا کنند، ضروری است که طراحان و توسعه‌دهندگان وب به اصول و تکنیک‌های طراحی UX توجه ویژه‌ای داشته باشند. در این مقاله، چک لیستی جامع برای طراحی UX سایت‌های فروشگاهی ارائه می‌شود که شامل مراحل مختلف از تحقیقات اولیه تا تست نهایی می‌باشد. با استفاده از این چک لیست، می‌توانید تجربه‌ای بهینه و کاربرپسند برای مشتریان خود ایجاد کنید.
تجربه کاربری چیست؟
در تعریف ux می‌توان گفت که تجربه کاربری (UX) به مجموعه احساسات و تجربیاتی اطلاق می‌شود که یک کاربر هنگام تعامل با یک محصول یا خدمات به دست می‌آورد. این تجربه شامل جنبه‌های مختلفی از جمله طراحی، عملکرد، و قابلیت استفاده است. رعایت اصول طراحی UX باعث ایجاد رضایت و راحتی برای کاربران می‌شود چراکه می‌توانند به آسانی و با لذت از خدمات استفاده کنند. در سایت‌های فروشگاهی، تجربه کاربری به معنای سهولت در جستجوی محصولات، خرید، و پرداخت است. طراحی مناسب UX می‌تواند منجر به افزایش نرخ تبدیل و کاهش نرخ ترک سبد خرید شود.
تفاوت رابط کاربری و تجربه کاربری
رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) دو مفهوم مرتبط اما متفاوت هستند. تفاوت ui و ux در این است که رابط کاربری به طراحی بصری و تعاملات ظاهری یک محصول اشاره دارد، در حالی که تجربه کاربری به احساسات کلی کاربران هنگام استفاده از آن محصول مربوط می‌شود. UI بیشتر بر روی عناصر بصری مانند دکمه‌ها، رنگ‌ها و فونت‌ها تمرکز دارد، در حالی که UX به نحوه عملکرد این عناصر و تأثیر آن‌ها بر روی احساسات و رفتار کاربران می‌پردازد. به عبارت دیگر، UI بخشی از UX است، اما UX شامل تمام جنبه‌های تعامل کاربر با محصول می‌شود.
چک لیست UX طراحی سایت فروشگاهی
چک لیست UX طراحی سایت فروشگاهی شامل مراحل متعددی است که باید در طول فرآیند طراحی رعایت شوند. این مراحل شامل تحقیقات اولیه، تحلیل رقبا، بررسی بازخورد کاربران و طراحی‌های اولیه می‌باشد. همچنین باید به طراحی مسیر کاربر، اولویت‌بندی محتوایی، و تست‌های مکرر توجه شود. هدف از این چک لیست اطمینان از ایجاد یک تجربه کاربری جامع و کاربرپسند است که منجر به افزایش رضایت مشتریان و بهبود عملکرد فروشگاه آنلاین شود.
تحقیقات
تحقیقات یکی از مراحل کلیدی در طراحی UX است که شامل جمع‌آوری داده‌ها درباره نیازها و رفتارهای کاربران می‌شود. این مرحله می‌تواند شامل مصاحبه‌ها، نظرسنجی‌ها، و مطالعات موردی باشد. هدف از تحقیقات درک عمیق‌تر از کاربران و نیازهای آن‌هاست تا بتوان طراحی را بر اساس اطلاعات واقعی انجام داد. این اطلاعات می‌توانند به طراحان کمک کنند تا ویژگی‌های مورد نیاز کاربران را شناسایی کرده و در فرآیند طراحی لحاظ کنند. برخی از مراحل فرآیند انجام تحقیقات به شرح زیر است:
- تحلیل رقبا: تحلیل رقبا به بررسی عملکرد و ویژگی‌های سایت‌های مشابه در بازار مربوط می‌شود. این مرحله شامل شناسایی نقاط قوت و ضعف رقبا است تا بتوان از آن‌ها درس گرفت و راهکارهای بهتری ارائه داد. با تحلیل رقبا، طراحان می‌توانند روندهای فعلی بازار را شناسایی کرده و ایده‌هایی برای بهبود تجربه کاربری در سایت خود پیدا کنند.
- تحلیل داده‌ها: تحلیل داده‌ها به بررسی رفتار کاربران بر روی سایت می‌پردازد. این مرحله شامل جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعاتی مانند نرخ تبدیل، زمان ماندگاری کاربران در سایت و میزان ترک سبد خرید است. با استفاده از ابزارهای تحلیلی مانند Google Analytics، طراحان می‌توانند نقاط قوت و ضعف سایت را شناسایی کرده و بر اساس آن تغییرات لازم را اعمال کنند.
- بررسی بازخورد کاربران: بازخورد کاربران یکی از مهم‌ترین منابع اطلاعاتی برای بهبود تجربه کاربری است. این بازخورد می‌تواند از طریق نظرسنجی‌ها، فرم‌های تماس یا حتی شبکه‌های اجتماعی جمع‌آوری شود. با بررسی نظرات و پیشنهادات کاربران، طراحان می‌توانند مشکلات موجود را شناسایی کرده و تغییرات لازم را اعمال کنند.
برنامه‌ریزی
برنامه‌ریزی یکی از مراحل مهم در فرآیند طراحی UX است که شامل تعیین اهداف، زمان‌بندی و تخصیص منابع می‌شود. در این مرحله، تیم طراحی باید مشخص کند که چه ویژگی‌هایی باید در سایت گنجانده شود و چگونه باید آن‌ها را پیاده‌سازی کند. برنامه‌ریزی دقیق به تیم کمک می‌کند تا فرآیند طراحی را سازماندهی کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند. همچنین این مرحله باعث افزایش هماهنگی بین اعضای تیم خواهد شد. برخی مراحلی که باید در این بخش کار طی کرد عبارت‌اند از:
- طراحی مسیر کاربر (User Flow): طراحی مسیر، یا جریان کاربر یا User Flow به تعیین مراحل مختلفی اشاره دارد که یک کاربر باید برای دستیابی به هدف خود طی کند. این مسیر باید به گونه‌ای طراحی شود که ساده و منطقی باشد تا کاربران بتوانند بدون هیچ مشکلی از یک مرحله به مرحله دیگر پیش بروند. طراحی مناسب مسیر کاربر باعث کاهش سردرگمی و افزایش رضایت کاربران خواهد شد.
- اولویت‌بندی محتوایی: این مرحله به تعیین اهمیت هر بخش از محتوا در سایت اشاره دارد. در این مرحله باید مشخص شود که کدام اطلاعات برای کاربران بیشترین اهمیت را دارد و باید در کجا قرار گیرد. اولویت‌بندی مناسب محتوا باعث می‌شود که کاربران بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را به راحتی پیدا کنند و تجربه کاربری بهتری داشته باشند. این مرحله می‌تواند به افزایش نرخ تبدیل کمک کند.
- طراحی نقشه سایت: این کار به ایجاد یک نمای کلی از ساختار سایت اشاره دارد. نقشه سایت باید شامل تمامی صفحات اصلی و زیرصفحات باشد تا کاربران بتوانند به راحتی از یک بخش به بخش دیگر منتقل شوند. این طراحی هم برای کاربران مفید است و هم به موتورهای جستجو کمک می‌کند تا ساختار سایت را بهتر درک کنند.
طراحی اولیه
طراحی اولیه یا Mockup اولین نمای بصری از سایت است که شامل تمام عناصر بصری مانند رنگ‌ها، فونت‌ها و تصاویر است. این طراحی باید بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده از مراحل قبل انجام شود تا بهترین تجربه ممکن برای کاربران ایجاد شود. طراحی اولیه باید ساده، زیبا و کاربردی باشد تا بتواند توجه کاربران را جلب کند. این مرحله فرصتی برای دریافت بازخورد اولیه از تیم و ذینفعان فراهم می‌کند و می‌تواند شما را در انجام طراحی سایت حرفه‌ای کمک کند. اقدامات مهمی که در این مرحله باید انجام دهید:
- طراحی وایرفریم سایت: طراحی وایرفریم به ایجاد طرح‌های ساده‌ای اشاره دارد که نمای کلی صفحات سایت را نشان می‌دهند بدون اینکه وارد جزئیات بصری شوند. وایرفریم‌ها معمولاً شامل ساختار صفحات، مکان عناصر مختلف و نحوه تعامل کاربران با آن‌ها هستند. این طرح‌ها کمک می‌کنند تا تیم طراحی بتواند قبل از ورود به مراحل نهایی طراحی، مشکلات احتمالی را شناسایی کند و تغییرات لازم را اعمال کند.
- طراحی فریم ساده موبایل و دسکتاپ: طراحی ریسپانسیو برای موبایل و دسکتاپ شامل ایجاد نسخه‌هایی از سایت برای دستگاه‌های مختلف است. با توجه به اینکه کاربران امروزه از دستگاه‌های مختلفی برای دسترسی به اینترنت استفاده می‌کنند، ضروری است که سایت برای همه دستگاه‌ها بهینه‌سازی شود. این مرحله شامل ایجاد طرح‌هایی است که بهترین تجربه کاربری را برای هر نوع دستگاه فراهم کند، بدون اینکه کیفیت محتوا تحت تأثیر قرار گیرد.
- تست وایرفریم و اصلاح آن بر اساس بازخوردها: تست وایرفریم مرحله‌ای است که در آن طرح‌های اولیه با استفاده از گروه‌های هدف آزمایش می‌شوند تا بازخوردهای لازم جمع‌آوری شود. پس از دریافت بازخوردها، طراحان باید تغییرات لازم را اعمال کنند تا تجربه کاربری بهتر شود. این تست‌ها کمک می‌کنند تا مشکلات احتمالی شناسایی شده و اصلاحات لازم انجام شوند قبل از اینکه وارد مراحل نهایی طراحی شوند.
طراحی بصری و UI
طراحی بصری یا UI شامل ایجاد عناصر گرافیکی جذاب است که تجربه کاربری را تقویت می‌کند. این مرحله شامل انتخاب رنگ‌ها، فونت‌ها، تصاویر و سایر عناصر بصری است که باید هماهنگ با برند باشد. هدف اصلی طراحی بصری جلب توجه کاربران و ایجاد احساس مثبت نسبت به برند است. باید توجه داشت که طراحی رابط کاربری نباید باعث سردرگمی کاربران شود بلکه باید تجربه‌ای ساده و دلپذیر فراهم کند. از جمله اقداماتی که در این قسمت باید انجام دهید شامل:
- انتخاب جلوه‌های بصری: انتخاب جلوه‌های بصری شامل اضافه کردن انیمیشن‌ها، افکت‌ها و سایر عناصر حرکتی است که می‌توانند تجربه کاربری را غنی‌تر کنند. این جلوه‌ها باید با دقت انتخاب شوند تا درحالی که زیبایی‌شناسی سایت را افزایش می‌دهند، باعث ایجاد اختلال در عملکرد سایت نشوند. جلوه‌های بصری باید به گونه‌ای باشند که توجه کاربران را جلب کرده اما حواس آن‌ها را پرت نکنند.
- طراحی رابط کاربری برای دسکتاپ و موبایل: طراحی رابط کاربری برای دسکتاپ و موبایل نیازمند توجه ویژه‌ای به تفاوت‌های بین این دو پلتفرم است. رابط کاربری برای موبایل باید ساده‌تر باشد تا کاربران بتوانند با یک دست نیز به راحتی از آن استفاده کنند، در حالی که رابط کاربری دسکتاپ می‌تواند شامل جزئیات بیشتری باشد. هدف اصلی در هر دو حالت ارائه تجربه‌ای روان و بدون مشکل برای کاربران است.
- رعایت اصول دسترسی پذیری: رعایت اصول دسترسی پذیری یکی از جنبه‌های مهم طراحی UX است که تضمین می‌کند تمامی کاربران، از جمله افراد دارای ناتوانی، بتوانند به راحتی از سایت استفاده کنند. این اصول شامل استفاده از رنگ‌های قابل تشخیص، متن‌هایی با اندازه مناسب، و امکان استفاده از صفحه‌کلید برای ناوبری است.
- طراحی میکرواینتراکشن‌ها: میکرواینتراکشن‌ها تعاملات کوچک اما مؤثری هستند که تجربه کاربری را غنی می‌کنند. این تعاملات شامل انیمیشن‌های کوچک هنگام کلیک بر روی دکمه‌ها یا تغییر وضعیت فرم‌ها هستند که احساس تعامل واقعی را برای کاربران ایجاد می‌کنند. طراحی مناسب این میکرواینتراکشن‌ها می‌تواند تأثیر زیادی بر روی احساس کلی کاربران نسبت به برند داشته باشد.
- رعایت سلسله مراتب بصری: رعایت سلسله مراتب بصری در طراحی UX کمک می‌کند تا کاربران بتوانند اطلاعات مهم را سریع‌تر شناسایی کنند. این سلسله مراتب معمولاً با استفاده از اندازه فونت، رنگ‌ها، و فاصله بین عناصر ایجاد می‌شود تا توجه کاربران را جلب کند و آن‌ها را هدایت کند که کدام بخش‌ها بیشتر اهمیت دارند.
تست و ارتقا
تست و ارتقا یکی از مراحل پایانی در فرآیند طراحی UX است که شامل آزمایش نهایی سایت قبل از انتشار آن است. این تست‌ها باید شامل بررسی عملکرد، سرعت بارگذاری، امنیت و سازگاری با مرورگرهای مختلف باشند. پس از انجام تست‌ها، هرگونه مشکل شناسایی شده باید اصلاح شود تا بهترین تجربه ممکن برای کاربران فراهم گردد. برخی اقداماتی که می‌توانید برای تست عملکرد سایت انجام دهید عبارت‌اند از:
- انجام تست کاربری: تست کاربری مرحله‌ای است که در آن گروهی از کاربران واقعی با سایت تعامل دارند تا مشکلات موجود شناسایی شود. این تست‌ها باید شامل سناریوهای واقعی باشند تا نتایج دقیق‌تری حاصل گردد. بازخوردهای دریافتی از این تست‌ها بسیار ارزشمند هستند زیرا نشان‌دهنده تجربیات واقعی کاربران هستند.
- تحلیل تعامل کاربران با سایت: تحلیل تعامل کاربران با سایت شامل بررسی داده‌های جمع‌آوری شده از رفتار کاربران بر روی سایت است. این تحلیل کمک می‌کند تا طراحان بفهمند کدام بخش‌ها بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند و کدام بخش‌ها نیاز به اصلاح دارند. ابزارهای تحلیلی مانند Google Analytics می‌توانند در این زمینه بسیار مفید باشند.
- رفع مشکلات تجربه کاربری و UI: رفع مشکلات تجربه کاربری و UI یکی از مراحل کلیدی قبل از انتشار نهایی سایت است. پس از انجام تست‌ها و دریافت بازخوردها، طراحان باید تمامی مشکلات شناسایی شده را بررسی کرده و اصلاحات لازم را انجام دهند تا تجربه‌ای بی‌نقص برای کاربران فراهم گردد.
- انجام مکرر تست تا رسیدن به هدف نهایی: انجام مکرر تست یکی از روش‌های مؤثر برای اطمینان از کیفیت بالا در فرآیند طراحی UX است. تست‌های مکرر کمک می‌کنند تا هرگونه مشکل جدید شناسایی شده و اصلاحات لازم انجام شود تا در نهایت تجربه‌ای مطلوب برای کاربران فراهم گردد.
تحویل نهایی و اجرا
تحویل نهایی شامل ارائه نسخه نهایی طراحی شده سایت به تیم توسعه برای پیاده‌سازی آن است. در این مرحله باید تمامی جزئیات بررسی شده باشند تا تیم توسعه بتواند بدون هیچ مشکلی پروژه را اجرا کند. مراحلی که در این قسمت از کار باید طی کنید شامل:
- تحویل طرح به تیم توسعه: تحویل طرح به تیم توسعه باید با دقت انجام شود تا اطمینان حاصل گردد که تمامی جزئیات مورد نظر رعایت شده‌اند. ارتباط مؤثر بین طراحان و توسعه‌دهندگان بسیار مهم است تا فرآیند اجرا بدون مشکل پیش رود.
- نظارت بر حفظ کیفیت UX در طول اجرا: نظارت بر حفظ کیفیت UX در طول اجرا یکی دیگر از وظایف مهم تیم طراحی است تا اطمینان حاصل شود تمامی اصول رعایت شده‌اند و هیچ گونه مشکلی در فرآیند پیاده‌سازی پیش نمی‌آید.
- تست در محیط واقعی: تست سایت در محیط واقعی مرحله‌ای است که در آن عملکرد واقعی سایت تحت شرایط مختلف آزمایش می‌شود تا اطمینان حاصل گردد که همه چیز طبق برنامه پیش رفته است.
- انتشار نسخه نهایی و بررسی عملکرد: پس از اتمام تمامی مراحل بالا، نسخه نهایی سایت منتشر می‌شود و عملکرد آن زیر نظر قرار می‌گیرد تا هرگونه مشکل جدید شناسایی شود.
سخن پایانی
در این مقاله دانستیم که تجربه کاربری چیست و چه تاثیری بر کیفیت عملکرد سایت دارد. رعایت تمامی مراحل ذکر شده در چک لیست UX، از تحقیقات اولیه تا نمونه سازی و تست و اجرا باعث ایجاد یک تجربه کاربری بهتر و در نتیجه افزایش رضایت مشتریان و موفقیت بیشتر کسب‌وکار خواهد گردید. لازم به ذکر است که کار طراحی UX برای سایت بعد از تحویل و اجرا به پایان نمی‌رسد، بلکه لازم است تا عملکرد سایت به طور مداوم رصد شده و اقدامات لازم برای بهبود تجربه کاربری سایت انجام شود. رعایت این چک لیست و به‌روز رسانی سایت در فواصل منظم، تضمین کننده موفقیت کسب و کار شما خواهد بود.
