وب‌سایت‌ها قلب تپنده کسب‌وکارهای امروز هستند. از جذب مشتریان جدید و ارائه خدمات آنلاین گرفته تا فروش محصولات و ارتباط با مخاطبان، همه چیز از طریق وب‌سایت شما انجام می‌شود. در عین حال هکرها و بدافزارها همواره در کمین هستند تا از نقاط ضعف امنیتی سوءاستفاده کرده و اطلاعات ارزشمند شما، مشتریانتان و اعتبار کسب‌وکارتان را به خطر بیندازند. در این مقاله جامع، به تمامی جنبه‌های افزایش امنیت سایت خواهیم پرداخت. از مباحث پایه گرفته تا نکات پیشرفته، هر آنچه برای افزایش امنیت سایت خود نیاز دارید را به شما آموزش خواهیم داد.
چرا امنیت سایت وردپرسی تا این حد مهم است؟
نادیده گرفتن امنیت وب‌سایت می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. تصور کنید:
- از دست رفتن اطلاعات: هکرها می‌توانند به اطلاعات حساس مشتریان (مثل نام، ایمیل، شماره تلفن، و حتی اطلاعات کارت بانکی) دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را به سرقت ببرند.
- افت اعتبار و اعتماد: یک وب‌سایت هک شده یا آلوده به بدافزار، فوراً اعتماد کاربران را از بین می‌برد. بازگرداندن این اعتماد، کاری بسیار دشوار و زمان‌بر است.
- افت رتبه سئو: گوگل و سایر موتورهای جستجو، وب‌سایت‌های ناامن را شناسایی کرده و رتبه آن‌ها را به شدت کاهش می‌دهند، یا حتی آن‌ها را از نتایج جستجو حذف می‌کنند.
- خسارت مالی: علاوه بر از دست دادن فروش، ممکن است مجبور به صرف هزینه‌های گزاف برای پاکسازی سایت، استخدام متخصصین امنیت و جبران خسارت به مشتریان شوید.
- دسترسی غیرمجاز به سرور: در موارد شدیدتر، هکرها می‌توانند از طریق وردپرس به سرور شما دسترسی پیدا کرده و سایر وب‌سایت‌ها یا اطلاعات شما را نیز به خطر بیندازند.
بنابراین، افزایش امنیت سایت نه یک گزینه، بلکه یک ضرورت است.
اقدامات پایه برای افزایش امنیت سایت
رمزهای عبور قوی و منحصربه‌فرد
این اولین و ساده‌ترین قدم است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. توصیه می‌شود برای ورود به پنل مدیریت سایت، پایگاه داده، هاست و حساب‌های ایمیل مربوط به سایت، از رمزهای عبور طولانی (حداقل ۱۲-۱۶ کاراکتر) و پیچیده (شامل حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها) استفاده کنید. هرگز از رمزهای عبور یکسان برای چندین حساب استفاده نکنید و تا جای ممکن از رمزهای عبور پیش‌فرض مثل adminیا ۱۲۳۴۵۶ اکیداً خودداری کنید.
به‌روزرسانی منظم سایت، قالب و افزونه‌ها
تیم توسعه‌دهنده وردپرس و سازندگان قالب‌ها و افزونه‌ها به طور مداوم آسیب‌پذیری‌های امنیتی را شناسایی و با انتشار به‌روزرسانی‌ها، آن‌ها را برطرف می‌کنند. بنابراین بهتر است همیشه وردپرس خود را به آخرین نسخه پایدار به‌روزرسانی کنید؛ قالب و تمامی افزونه‌های نصب شده را نیز به‌روز نگه دارید چراکه این مهم‌ترین راه برای تامین امنیت سایت شماست و از افزونه‌ها و قالب‌های نال شده یا از منابع نامعتبر استفاده نکنید، زیرا معمولاً حاوی کدهای مخرب هستند.
حذف افزونه‌ها و قالب‌های بلااستفاده
هر افزونه یا قالبی که نصب شده اما از آن استفاده نمی‌کنید، می‌تواند یک نقطه ورود برای هکرها باشد. از تیم پشتیبانی سایت بخواهید آن‌ها را حذف کنند تا سطح حملات را کاهش دهید.
انتخاب هاستینگ مطمئن و امن
هاستینگ شما اولین خط دفاعی است. یک هاستینگ نامناسب می‌تواند تمامی تلاش‌های شما برای افزایش امنیت سایت را بی‌اثر کند. سرویس‌دهنده‌ای را انتخاب کنید که دارای فایروال‌های قوی، سیستم‌های تشخیص نفوذ، پشتیبان‌گیری منظم و پشتیبانی فنی ۲۴ ساعته باشد؛ همچنین بررسی کنید که آیا هاستینگ شما از SSL/TLS رایگان مثل Let’s Encrypt پشتیبانی می‌کند یا خیر (داشتن گواهی SSL برای امنیت و سئو ضروری است).
اقدامات پیشرفته‌تر برای تامین امنیت سایت
تغییر نام کاربری پیش‌فرض
نام کاربری admin یکی از اهداف اصلی هکرها برای حملات Brute Force (حدس زدن رمز عبور) است. یک کاربر جدید با نقش مدیر(Administrator) با نام کاربری متفاوت ایجاد کنید؛ در مرحله بعدی با کاربر جدید وارد شوید و کاربر admin قدیمی را حذف کنید. توجه داشته باشید که حتماً گذینه:« اختصاص دادن تمامی محتوا به کاربر جدید» را انتخاب کرده باشید.
محدود کردن تلاش‌های ورود به سیستم
ابزارهایی وجود دارند که جلوی تلاش‌های مکرر و ناموفق برای ورود به سیستم را می‌گیرند. این کار جلوی حملات Brute Force را می‌گیرد. افزونه‌های امنیتی وردپرس مثل Wordfence یا iThemes Security این قابلیت را دارند.
استفاده از احراز هویت دو مرحله‌ای (Two-Factor Authentication – 2FA)
این لایه امنیتی اضافی، حتی اگر رمز عبور شما لو برود، جلوی ورود هکرها را می‌گیرد و تا حد زیادی از مشکلات رایج وب‌سایت‌های فروشگاهی یا خدماتی پیشگیری می‌کند. با فعال کردن ۲FA، پس از وارد کردن رمز عبور، باید یک کد تأیید (که به گوشی یا ایمیل شما ارسال می‌شود) را نیز وارد کنید.
پشتیبان‌گیری منظم از وب‌سایت
داشتن بک‌آپ(Backup) منظم و به‌روز از سایت شما، مهم‌ترین برنامه اضطراری در صورت بروز حمله یا هر مشکل دیگری است. پس هم از پایگاه داده و هم از فایل‌های وردپرس بک‌آپ بگیرید. نسخه‌های بک‌آپ را در محلی جدا از هاست اصلی (مثل فضای ابری یا کامپیوتر شخصی) نگهداری کنید. خوشبختانه بسیاری از افزونه‌های امنیتی و هاستینگ‌ها، قابلیت پشتیبان‌گیری خودکار را ارائه می‌دهند.
نصب افزونه‌های امنیتی قدرتمند
افزونه‌های امنیتی، یک لایه دفاعی بسیار قوی برای تامین امنیت سایت وردپرسی شما ایجاد می‌کنند.
- فایروال (WAF): از حملات تزریق کد (SQL Injection)، اسکریپت‌نویسی بین‌سایتی (XSS) و سایر حملات رایج جلوگیری می‌کند.
- اسکنر بدافزار (Malware Scanner): سایت شما را برای شناسایی بدافزارها، کدهای مخرب و تغییرات غیرمجاز اسکن می‌کند.
- نظارت بر لاگ‌ها و فعالیت‌ها: ردیابی ورودهای ناموفق، تغییرات فایل‌ها و سایر فعالیت‌های مشکوک.
- تغییر آدرس ورود به پنل مدیریت: تغییر آدرس پیش‌فرض wp-admin یا wp-login.php به یک آدرس سفارشی، می‌تواند از حملات خودکار جلوگیری کند.
- افزونه‌های پیشنهادی: Wordfence Security& iThemes Security،Sucuri Security،All In One WP Security Firewall
محافظت از فایلwp-config.php و پوشه wp-content
فایل wp-config.php حاوی اطلاعات حساس پایگاه داده است بنابراین آن را از دسترسی عموم محدود کنید. (برخی هاستینگ‌ها این کار را به صورت خودکار انجام می‌دهند). در مرحله بعدی دسترسی‌های فایل‌ها و پوشه‌ها را به درستی تنظیم کنید(معمولاً ۷۵۵ برای پوشه‌ها و ۶۴۴ برای فایل‌ها). از قابلیت لیست کردن پوشه‌ها(Directory Browse) جلوگیری کنید(می‌توانید این کار را با اضافه کردن Options -Indexes به فایل htaccess انجام دهید).
استفاده از CDN و فایروال (Cloudflare)
سرویس‌هایی مانند Cloudflare می‌توانند به عنوان یک فایروال و CDN شبکه توزیع محتوا برای وب‌سایت شما عمل کنند. فایروال ترافیک ورودی را فیلتر کرده و حملات مخرب را قبل از رسیدن به سرور شما مسدود می‌کند و CDN نسخه کپی محتوای سایت شما را در سرورهای نزدیک به کاربران ذخیره می‌کند که علاوه بر افزایش امنیت سایت، سرعت بارگذاری سایت را نیز بهبود می‌بخشد.
غیرفعال کردن ویرایشگر فایل قالب و افزونه در پنل مدیریت
این قابلیت به هکرها(در صورت نفوذ) اجازه می‌دهد کدهای مخرب را به راحتی در سایت شما تزریق کنند. با اضافه کردن کد define(‘DISALLOW_FILE_EDIT’, true) به فایل wp-config.php می‌توانید آن را غیرفعال کنید.
استفاده از SSL/HTTPS
گواهی SSL (Secure Sockets Layer) ترافیک بین مرورگر کاربر و وب‌سایت شما را رمزگذاری می‌کند. این کار برای تامین امنیت سایت شما (به خصوص سایت‌هایی که اطلاعات حساس جمع‌آوری می‌کنند) حیاتی است و گوگل نیز به سایت‌های دارای SSL رتبه بهتری می‌دهد.
پس از هک شدن سایت: چگونه وضعیت را مدیریت کنیم؟
حتی با رعایت تمام نکات امنیتی، گاهی اوقات ممکن است سایت شما هک شود. در این صورت، حفظ خونسردی و اقدام سریع بسیار مهم است:
- قطع ارتباط با اینترنت (موقت): اگر دسترسی به سرور دارید، موقتاً سایت را آفلاین کنید تا آسیب بیشتری وارد نشود.
- تغییر تمام رمزهای عبور: از جمله وردپرس، هاست، پایگاه داده، FTP و ایمیل.
- بازیابی از بک‌آپ سالم: اگر بک‌آپ تمیز و سالمی دارید، بهترین راه بازیابی سایت از آن است.
- اسکن کامل وب‌سایت برای بدافزارها: از افزونه‌های امنیتی قوی یا ابزارهای آنلاین تست امنیت سایت برای شناسایی و حذف بدافزارها استفاده کنید.
- بررسی لاگ‌های سرور: به دنبال فعالیت‌های مشکوک باشید که نشان‌دهنده نفوذ هستند.
- به‌روزرسانی همه‌چیز: مطمئن شوید که وردپرس، قالب و تمامی افزونه‌ها به آخرین نسخه به‌روزرسانی شده‌اند.
- بررسی حساب‌های کاربری: هر کاربر مشکوکی را حذف کنید.
- اطلاع‌رسانی به گوگل: اگر سایت شما در نتایج جستجو به عنوان سایت هک شده علامت‌گذاری شده، پس از پاکسازی، از طریق Google Search Console به گوگل اطلاع دهید.
- کمک گرفتن از متخصص: اگر دانش کافی ندارید، حتماً از یک متخصص تامین امنیت سایت کمک بگیرید.
ابزارهای آنلاین برای تست امنیت سایت
برای اینکه بفهمید سایت شما چقدر امن است، می‌توانید از ابزارهای تست امنیت سایت استفاده کنید. این ابزارها نقاط ضعف احتمالی را شناسایی می‌کنند:
- Sucuri SiteCheck: یک اسکنر آنلاین رایگان برای شناسایی بدافزارها، لیست سیاه شدن سایت و آسیب‌پذیری‌های عمومی.
- WPScan: ابزار امنیتی قدرتمند برای وردپرس که آسیب‌پذیری‌های مربوط به وردپرس، افزونه‌ها و قالب‌ها را بررسی می‌کند. (نسخه رایگان و پولی دارد).
- Google Safe Browse: این ابزار گوگل به شما نشان می‌دهد که آیا سایت شما توسط گوگل به عنوان سایت ناامن شناخته شده است یا خیر.
- SSL Labs برای تست SSL: قدرت و امنیت گواهی SSL سایت شما را بررسی می‌کند.
همچنین، برای بررسی اعتبار و سابقه امنیتی یک وب‌سایت، می‌توانید از یک سایت اعتبار سنجی سایت‌ها استفاده کنید. این سایت‌ها اطلاعاتی در مورد سابقه دامنه، گواهی SSL، و وضعیت امنیتی کلی وب‌سایت ارائه می‌دهند که می‌تواند برای کاربران و حتی خود شما مفید باشد.
نکات پایانی برای تامین امنیت سایت
افزایش امنیت سایت یک فرآیند مداوم است، نه یک کار یک‌باره. همیشه باید هوشیار باشید و اقدامات امنیتی خود را به‌روز نگه دارید. اگر تیم دارید، آن‌ها را در مورد اهمیت امنیت و رعایت اصول آن آموزش دهید. به طور منظم لاگ‌های سرور و فعالیت‌های سایت را بررسی کنید. از طرفی دیگر کاربران سایت شما نیز باید از رمزهای عبور قوی استفاده کنند؛ شما هم به کاربران فقط به اندازه نیازشان، نقش و دسترسی بدهید.
با رعایت این نکات، می‌توانید به شکل چشمگیری افزایش امنیت سایت وردپرسی خود را تضمین کرده و از کسب‌وکار آنلاین خود در برابر تهدیدات محافظت کنید. تامین امنیت سایت شما، به معنای تامین امنیت اعتبار و آینده کسب‌وکار شماست.
